Bàn chân khoèo bẩm sinh: Phát hiện sớm và điều trị hiệu quả

Bàn chân khoèo bẩm sinh là dị tật phổ biến ảnh hưởng đến dáng đi của trẻ nếu không được can thiệp đúng lúc. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả nhất từ sớm.

1. Bàn chân khoèo bẩm sinh là gì?

Bàn chân khoèo bẩm sinh (clubfoot) là một dị tật ở chân mà trẻ đã mắc phải từ trong bụng mẹ. Tình trạng này khiến bàn chân bị xoay vào trong, gập xuống dưới hoặc nghiêng sang một bên, khiến trẻ gặp khó khăn khi đứng, đi hoặc mang giày dép.

 Dị tật này có thể xuất hiện:

- Ở một hoặc cả hai chân.

- Ngay sau sinh, hoặc được phát hiện qua siêu âm từ thai kỳ tuần 20 trở đi.

2. Dấu hiệu nhận biết bàn chân khoèo bẩm sinh

Phụ huynh có thể phát hiện sớm tình trạng bàn chân khoèo ở trẻ thông qua các dấu hiệu sau:

- Bàn chân bị xoay vào trong một cách bất thường.

- Mép ngoài của chân cong, lòng bàn chân hướng vào nhau.

- Gót chân cao, không chạm đất khi bé đứng.

- Cẳng chân và bắp chân có thể nhỏ hơn bình thường.

Lưu ý: Bàn chân khoèo không gây đau ở trẻ sơ sinh, nhưng nếu không được điều trị, trẻ sẽ gặp khó khăn khi tập đi, có nguy cơ tật vĩnh viễn.

3. Nguyên nhân gây bàn chân khoèo bẩm sinh

Các nguyên nhân phổ biến gồm:

- Yếu tố di truyền: Gia đình có tiền sử dị tật chân.

- Ảnh hưởng từ tư thế trong tử cung.

- Bất thường thần kinh cơ (trong một số hội chứng như bại não, loạn dưỡng cơ…).

- Nguyên nhân không rõ ràng (chiếm phần lớn các trường hợp).

4. Có chữa khỏi được không?

Câu trả lời là có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được can thiệp kịp thời.

Phương pháp điều trị phổ biến nhất hiện nay là Ponseti – nắn chỉnh bàn chân kết hợp bó bột và mang nẹp.

Thời điểm điều trị tốt nhất: Trong tuần đầu tiên sau sinh hoặc càng sớm càng tốt trước 6 tháng tuổi.

5. Phương pháp điều trị bàn chân khoèo hiệu quả

   1. Phương pháp Ponseti

   Đây là phương pháp chuẩn toàn cầu:

    - Nắn chân nhẹ nhàng theo từng giai đoạn.

    - Bó bột để giữ hình dạng mới của chân.

    - Lặp lại quá trình mỗi tuần trong khoảng 6–8 tuần.

    - Sau đó, trẻ cần mang nẹp chỉnh hình ban đêm trong 3–4 năm để duy trì kết quả.

   2. Phẫu thuật (trong trường hợp nặng)

    Nếu chân không đáp ứng với phương pháp Ponseti, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật gân cơ hoặc xương chân để đưa chân về vị trí bình thường.

   3. Vật lý trị liệu hỗ trợ

    Sau bó bột, các bài tập trị liệu nhẹ nhàng sẽ giúp phục hồi chức năng chân, tăng độ linh hoạt và cân bằng cho bé khi bước đi.

6. Lời khuyên từ chuyên gia

ThS.BS Phạm Thị Lan Anh, chuyên khoa Chỉnh hình Nhi – Bệnh viện Nhi Trung ương:

“Nếu được phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ điều trị, hơn 95% trẻ bị bàn chân khoèo có thể đi lại bình thường, thậm chí chơi thể thao như bao trẻ khác.”

7. Cha mẹ cần làm gì?

-  Kiểm tra chân trẻ ngay sau sinh hoặc khi có nghi ngờ bất thường.

-  Đưa trẻ đi khám chuyên khoa chỉnh hình càng sớm càng tốt.

-  Tìm hiểu kỹ phương pháp Ponseti và chuẩn bị tinh thần theo dõi dài hạn.

-  Chọn giày và nẹp phù hợp, mềm, hỗ trợ định hình chân sau điều trị.

==> Tham khảo các mẫu giày tập đi hỗ trợ dáng đi cho bé 

8. Kết luận

Bàn chân khoèo bẩm sinh không phải là dấu chấm hết cho sự phát triển thể chất của trẻ. Với sự phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách, trẻ hoàn toàn có thể bước đi vững vàng, tự tin như bao bạn đồng trang lứa.