Bàn chân bẹt ảnh hưởng gì đến dáng đi và thể thao ở trẻ?

Bàn chân là nền tảng nâng đỡ toàn bộ cơ thể khi đứng, đi và vận động. Khi trẻ bị bàn chân bẹt (flat feet), tức lòng bàn chân không có vòm cong, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tư thế, dáng đi và khả năng tham gia các hoạt động thể thao. Việc nhận biết và hỗ trợ sớm có thể giúp bé phát triển vận động tốt hơn và tránh được những biến chứng lâu dài.

1. Bàn chân bẹt là gì và tại sao lại phổ biến ở trẻ?

Bàn chân bẹt xảy ra khi vòm bàn chân bị sụp xuống hoặc không hình thành, khiến toàn bộ gan bàn chân tiếp xúc với mặt đất khi đi hoặc đứng.

Ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, tình trạng này khá phổ biến và thường là sinh lý bình thường do cấu trúc xương và cơ bàn chân chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, nếu trẻ trên 6 tuổi vẫn bị bàn chân bẹt, đặc biệt kèm theo đau hoặc bất thường vận động, cha mẹ cần chú ý.

Theo Mayo Clinic: “Bàn chân bẹt có thể ảnh hưởng đến sự liên kết của mắt cá, đầu gối và hông – từ đó dẫn đến đau hoặc sai lệch tư thế trong vận động.”

2. Bàn chân bẹt ảnh hưởng thế nào đến dáng đi của trẻ?

Dáng đi của trẻ bị bàn chân bẹt thường có các biểu hiện:

- Bước chân bẹt, đổ vào trong, khiến đầu gối cũng xoay lệch.

- Dễ mỏi chân, đi không vững, thường xuyên đứng không đều hai chân.

- Đi khệnh khạng, thiếu linh hoạt do mất sự đàn hồi tự nhiên của vòm chân.

- Thường xuyên vấp ngã hoặc bước lệch so với bình thường.

Các bé gặp tình trạng này lâu dài có thể hình thành thói quen đi sai tư thế, từ đó gây lệch cột sống, cong đầu gối, ảnh hưởng đến phát triển khung xương toàn thân.

3. Trẻ bị bàn chân bẹt có chơi thể thao được không?

 Câu trả lời là CÓ, nhưng cần hỗ trợ đúng cách.

Hạn chế mà bàn chân bẹt gây ra khi chơi thể thao:

- Khả năng giữ thăng bằng kém, dẫn đến khó chạy nhanh, đổi hướng đột ngột.

- Dễ bị đau cổ chân, đầu gối, gót chân, đặc biệt khi chơi các môn vận động nhiều như bóng đá, cầu lông, chạy bộ.

- Mệt nhanh, thiếu sự bật nhảy linh hoạt, do vòm bàn chân không tạo được lực đẩy.

 Một nghiên cứu đăng trên Journal of Pediatric Orthopaedics (2018) cho thấy: Trẻ bị bàn chân bẹt có hiệu suất thể thao thấp hơn và dễ bị chấn thương gấp 1,7 lần so với trẻ có vòm chân bình thường.

4. Giải pháp cải thiện dáng đi và khả năng vận động cho trẻ bàn chân bẹt

 Các biện pháp cha mẹ có thể thực hiện:

- Chọn giày phù hợp: Giày có lót vòm hỗ trợ, gót cứng, cổ ôm chân giúp định hình bàn chân, giảm mỏi và hỗ trợ khi chạy nhảy.

- Tập vận động phục hồi: Cho bé nhón chân, đi bằng mép ngoài chân, đứng bằng một chân... để tăng cường cơ bàn chân.

- Tránh giày dép quá mềm hoặc quá rộng, gây lệch bàn chân khi bước đi.

- Thường xuyên kiểm tra dáng đi và tư thế của trẻ, đặc biệt khi bé chơi thể thao.

   => Giày tập đi có hỗ trợ vòm chân cho trẻ bàn chân bẹt.

5. Khi nào cần khám bác sĩ?

Cha mẹ nên cho trẻ đi khám chuyên khoa nếu:

- Trẻ trên 6 tuổi vẫn không có vòm chân.

- Bé thường xuyên đau chân, từ bàn chân đến đầu gối.

- Có dấu hiệu lệch vai, cong vẹo dáng đứng.

- Trẻ không thể tham gia vận động lâu hoặc hay than mỏi khi chơi thể thao.

Bác sĩ có thể chỉ định mang giày chỉnh hình, tập vật lý trị liệu hoặc kết hợp theo dõi để phòng tránh biến chứng.

6. Kết luận

Bàn chân bẹt tưởng chừng là một tình trạng đơn giản nhưng lại có ảnh hưởng lớn đến tư thế, dáng đi và khả năng vận động thể thao của trẻ. Phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp bé tránh được các sai lệch xương khớp, phát triển toàn diện và tự tin vận động.