Dấu hiệu nhận biết sớm bàn chân bẹt ở trẻ, Cha mẹ cần lưu ý gì?

Bàn chân bẹt ở trẻ nhỏ là một tình trạng khá phổ biến, đặc biệt trong giai đoạn từ sơ sinh đến 5 tuổi. Tuy phần lớn sẽ tự điều chỉnh khi hệ xương và cơ phát triển đầy đủ, nhưng một số trường hợp bàn chân bẹt kéo dài có thể ảnh hưởng đến tư thế, dáng đi và khả năng vận động của bé. Phát hiện sớm là cách tốt nhất giúp cha mẹ hỗ trợ con phát triển khỏe mạnh.

1. Bàn chân bẹt là gì?

Bàn chân bẹt (flat feet) là tình trạng lòng bàn chân không có vòm cong như bình thường, khiến toàn bộ gan chân tiếp xúc với mặt đất khi đứng hoặc đi. Tình trạng này có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai chân.

Theo Mayo Clinic, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường có bàn chân bẹt do mỡ và sụn phát triển che phủ vòm chân. Vòm chân sẽ dần hình thành rõ rệt từ 3–5 tuổi nếu bé phát triển bình thường.

2. Dấu hiệu nhận biết sớm bàn chân bẹt ở trẻ dưới 5 tuổi

 Cha mẹ cần để ý các dấu hiệu sau:

- Không thấy vòm cong lòng bàn chân khi bé đứng thẳng (xem từ phía sau hoặc dùng giấy ướt     in dấu chân).

- Trẻ đi hai bàn chân hướng ra ngoài hoặc bước đi loạng choạng, không vững.

- Trẻ hay than mỏi chân, đau chân khi đi bộ lâu, chạy nhảy hoặc vận động nhiều.

- Trẻ đi thường xuyên nhón chân hoặc đi vào má chân thay vì cả bàn chân.

- Giày của trẻ bị mòn nhiều ở phần rìa ngoài hoặc phía trong gót.

  -> Theo nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Nhi khoa Quốc tế (International Journal of Pediatrics, 2020), khoảng 20–25% trẻ dưới 5 tuổi có bàn chân bẹt, nhưng 90% trong số đó sẽ tự cải thiện sau 6 tuổi nếu không có nguyên nhân bệnh lý.

3. Bàn chân bẹt có ảnh hưởng gì không?

Nếu bàn chân bẹt sinh lý thì bé có thể phát triển bình thường mà không cần can thiệp.

Tuy nhiên, nếu là bàn chân bẹt bệnh lý (do yếu cơ, chấn thương, rối loạn thần kinh hoặc bẩm sinh), trẻ có thể gặp:

- Khó giữ thăng bằng, dễ vấp ngã.

- Gây mỏi chân, đau đầu gối, hông, cột sống.

- Ảnh hưởng đến dáng đi, tư thế đứng về sau.

4. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

- Trẻ trên 5 tuổi nhưng không thấy vòm chân hình thành.

- Bé thường xuyên than đau chân, không muốn đi bộ.

- Trẻ có tiền sử gia đình bị bàn chân bẹt bệnh lý.

- Cha mẹ thấy trẻ bị lệch vai, cong vẹo cột sống, đầu gối đổ vào nhau.

 -> Cha mẹ nên đưa bé đến khám bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình hoặc phục hồi chức năng để được chẩn đoán chính xác.

5. Giày hỗ trợ – Có cần thiết không?

Giày tập đi đúng chuẩn hoặc giày chỉnh hình có thể hỗ trợ rất tốt cho bé bị bàn chân bẹt nhẹ:

- Đế có vòm nâng nhẹ, hỗ trợ sự phát triển tự nhiên của lòng bàn chân.

- Gót cứng, cổ cao ôm chân, giữ ổn định khớp cổ chân khi di chuyển.

- Đế chống trượt, chất liệu mềm nhẹ, giúp bé bước đi chắc chắn và an toàn.

  => Tham khảo các mẫu giày tập đi hỗ trợ dáng chân chuẩn cho bé

6. Làm gì để hỗ trợ bé có dáng chân khỏe mạnh?

- Cho bé đi chân trần trên bề mặt an toàn (thảm xốp, cỏ, cát…) để kích thích vòm chân tự       nhiên.

- Tập cho bé bài tập đứng nhón, gập gối, đi kiễng – đi bằng gót nhẹ nhàng.

- Theo dõi sự phát triển dáng đi và tư thế của bé định kỳ.

- Chọn giày phù hợp kích cỡ, không dùng giày quá cứng, quá rộng hoặc quá mềm.

7. Kết luận

Bàn chân bẹt ở trẻ dưới 5 tuổi phần lớn là sinh lý và có thể cải thiện theo thời gian. Tuy nhiên, cha mẹ cần quan sát kỹ các dấu hiệu bất thường để phát hiện sớm những trường hợp cần can thiệp. Việc chọn giày phù hợp kết hợp với các bài tập vận động nhẹ nhàng sẽ là giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả giúp bé phát triển bàn chân khỏe mạnh, vững vàng ngay từ những bước đi đầu tiên.