Sai lầm thường gặp khi cho bé tập đi – Ba mẹ cần tránh để bảo vệ đôi chân con

Tập đi là một cột mốc phát triển quan trọng với mỗi em bé. Những bước chân đầu đời không chỉ là sự khởi đầu cho hành trình khám phá thế giới, mà còn quyết định đến dáng đi, hệ xương và sự tự tin của bé trong tương lai.

Tuy nhiên, trong quá trình hỗ trợ con tập đi, nhiều ba mẹ vô tình mắc phải những sai lầm tưởng như vô hại – nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển xương chân và tư thế đi của bé.

1. Cho bé tập đi quá sớm.

Một trong những sai lầm phổ biến nhất là cho bé tập đi khi xương chân chưa sẵn sàng – thường là dưới 9 tháng tuổi. Việc bắt bé đứng hoặc đi khi cơ và xương chưa đủ cứng cáp có thể dẫn đến:

- Cong chân, lệch trục xương

- Biến dạng khớp gối

- Bước sai tư thế, gây tật đi sau này

 Ba mẹ nên chờ khi bé có các dấu hiệu sẵn sàng, như: tự đứng được vài giây, bò nhanh, bám vào đồ vật để đứng lên, vững cổ – thường từ 10–18 tháng.

 2. Dắt bé đi bằng cách kéo hai tay cao quá đầu

Nhiều người lớn thường có thói quen nắm 2 tay bé kéo cao và dắt đi. Thói quen này khiến bé:

- Bước kiễng chân, không đặt gót → dễ cong chân, bước sai

- Mất cảm giác thăng bằng tự nhiên

- Lệ thuộc vào người dắt, chậm biết đi độc lập

 Thay vào đó, hãy để bé tự vịn vào đồ vật, hoặc đứng gần hỗ trợ nhẹ phía sau – vừa an toàn, vừa giúp bé rèn khả năng giữ thăng bằng.

3. Lạm dụng xe tập đi tròn

Xe tập đi tròn thường được nhiều ba mẹ lựa chọn vì nghĩ sẽ giúp bé nhanh biết đi hơn. Nhưng trên thực tế, xe tròn lại tiềm ẩn nhiều rủi ro:

- Bé bước bằng mũi chân → sai tư thế đi

- Dễ bị lệ thuộc vào xe, mất khả năng giữ thăng bằng

- Gây nguy hiểm khi xe trượt nhanh, đâm vào tường, ngã cầu thang

 Các tổ chức y tế như AAP (Hiệp hội Nhi khoa Mỹ) đã khuyến cáo không nên sử dụng xe tập đi tròn.

 Thay vào đó, nên dùng xe đẩy tập đi (loại bé vịn vào đẩy phía trước) hoặc để bé tự luyện tập bằng bám, vịn vào đồ vật.

4. Cho bé mang giày cứng, đế trơn hoặc quá nặng

Việc chọn sai giày có thể ảnh hưởng lớn đến tư thế và sự phát triển bàn chân:

- Giày quá cứng → hạn chế vận động tự nhiên của bàn chân

- Giày đế trơn → bé dễ trượt ngã, mất tự tin

- Giày nặng → khiến bé di chuyển khó khăn, đi xiêu vẹo

- Giày rộng quá → dễ tuột, vấp ngã

- Giày chật quá → chèn ép bàn chân, gây biến dạng

 Giải pháp:

- Chọn giày tập đi đế mềm, có độ bám

- Trọng lượng nhẹ, chất liệu co giãn, thoáng khí

- Form ôm vừa chân, không quá lỏng hay quá chật

- Có quai dán dễ điều chỉnh

=> Giày tập đi đế mềm chống trượt – Cho bé từ 9–24 tháng
=> Giày sandal mềm thoáng khí – Tập đi mùa hè

 5. Ép bé tập đi quá nhiều hoặc khi con không sẵn sàng

Việc ép bé đi quá nhiều trong một ngày, hoặc bắt tập khi bé đang mệt, cáu gắt sẽ gây phản tác dụng:

- Bé dễ sợ việc đi, không hào hứng tập luyện

- Dẫn đến căng thẳng, gồng người khi đi

- Tăng nguy cơ té ngã, mất thăng bằng 

- Nên cho bé tập đi 15–30 phút/ngày, chia thành nhiều lần

- Luôn tạo tâm lý vui vẻ, hứng thú khi bé tập

- Khen ngợi, vỗ tay, động viên bé sau mỗi nỗ lực

6. Để bé đi trên nền trơn hoặc mặt bằng không an toàn

Sàn nhà quá trơn (như gạch men bóng, sàn đá) hay có vật cản như dây điện, đồ chơi nhỏ… là nguyên nhân phổ biến gây té ngã khi bé tập đi.

Nên:

- Trải thảm mềm, có độ ma sát nơi bé tập đi

- Dọn sạch đồ vật dễ vấp

- Bọc các góc bàn, góc tủ

- Luôn để bé trong tầm quan sát của người lớn

 7. Không quan sát kỹ các dấu hiệu bất thường khi bé tập đi

Nhiều ba mẹ bỏ qua các dấu hiệu như:

- Bé đi lệch một bên, chân chữ X, chữ O

- Đi nhón chân liên tục, không chạm gót

- Sau 18 tháng vẫn chưa biết đi

-> Nếu thấy bé có biểu hiện bất thường, nên đưa đến bác sĩ nhi/khoa vật lý trị liệu để kiểm tra sớm.

 Tóm lại – Ba mẹ nên làm gì?

Để hỗ trợ bé tập đi đúng cách và an toàn, ba mẹ nên:

- Đợi khi bé có dấu hiệu sẵn sàng

- Tạo không gian rộng rãi, an toàn

- Khuyến khích bé tập mỗi ngày – ngắn mà đều

- Chọn giày tập đi chuyên dụng phù hợp

- Tránh 7 sai lầm phổ biến kể trên