Tật đi kiễng chân ở trẻ nhỏ – Cảnh báo chậm phát triển thần kinh?

Tật đi kiễng chân – một hiện tượng tưởng chừng vô hại khi trẻ bắt đầu những bước đi đầu đời – nhưng ẩn sau đó có thể là dấu hiệu tiềm ẩn của rối loạn phát triển thần kinh mà ba mẹ không nên chủ quan.

1. Đi kiễng chân là gì? Biểu hiện thường gặp

Đi kiễng chân (toe-walking) là khi trẻ thường xuyên đi bằng mũi chân, không đặt gót xuống đất. Đây là biểu hiện phổ biến ở trẻ từ 12–24 tháng tuổi khi bắt đầu tập đi. Tuy nhiên, nếu sau 2 tuổi mà trẻ vẫn đi kiễng chân thường xuyên, có thể là dấu hiệu cần được theo dõi kỹ.

 Dấu hiệu nhận biết:

- Trẻ luôn đi nhón chân dù đã biết đi vững.

- Bé gặp khó khăn khi đứng yên hoặc chạy.

- Gót chân không chạm đất khi mang giày.

 2. Khi nào đi kiễng chân là bình thường? Khi nào là bệnh lý?

 Đi kiễng chân sinh lý:

- Xảy ra trong giai đoạn trẻ mới tập đi.

- Tự biến mất khi trẻ bước qua 2–3 tuổi.

- Không kèm theo biểu hiện bất thường khác.

 Đi kiễng chân bệnh lý:

- Kéo dài sau 3 tuổi.

- Trẻ khó giữ thăng bằng, hay vấp ngã.

- Có kèm theo các dấu hiệu như nói chậm, không tập trung, ít giao tiếp...

3. Mối liên hệ giữa đi kiễng chân và phát triển thần kinh

Một số nghiên cứu cho thấy tật đi kiễng chân kéo dài có thể là biểu hiện sớm của rối loạn phổ tự kỷ (ASD) hoặc các vấn đề về thần kinh – cơ như:

- Bại não nhẹ.

- Rối loạn xử lý cảm giác.

- Loạn dưỡng cơ.

- Hội chứng chân ngắn gân gót bẩm sinh.

 Trích dẫn từ chuyên gia:

“Nếu trẻ đi kiễng chân kéo dài kèm theo các rối loạn vận động, chậm nói, ít giao tiếp thì cha mẹ cần sớm cho con khám chuyên khoa phát triển thần kinh để loại trừ nguy cơ.”
– BSCKI Nguyễn Thanh Bình, Bệnh viện Nhi Trung Ương

4. Giày tập đi đúng cách có giúp cải thiện?

Có! Nếu nguyên nhân do yếu tố sinh lý hoặc thói quen vận động sai, việc sử dụng giày tập đi chuyên dụng có thiết kế:

- Cổ cao ôm gót, giúp giữ thẳng trục chân.

- Đế mềm linh hoạt, hỗ trợ bé chạm gót xuống đất.

- Chống trượt và tạo cảm giác vững chãi, giúp bé bước đều và thẳng chân hơn.

   =>  Xem các mẫu giày tập đi chuẩn khoa học cho bé từ 9–24 tháng

5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

 Cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ nếu:

- Trẻ trên 2 tuổi vẫn đi kiễng thường xuyên.

- Có biểu hiện kém tương tác, chậm nói, không phản ứng tên gọi.

- Trẻ khó giữ thăng bằng, hay ngã, có vẻ yếu cơ.

6. Lời khuyên dành cho ba mẹ

- Hãy để trẻ tập đi trên bề mặt an toàn, tránh đi chân đất trên nền trơn.

- Không nên dùng xe tập đi thay thế vận động tự nhiên.

- Quan sát sớm dấu hiệu bất thường và đưa trẻ đi khám định kỳ nếu cần.

Kết luận

Tật đi kiễng chân ở trẻ không nên xem nhẹ. Trong nhiều trường hợp, đây chỉ là giai đoạn phát triển bình thường, nhưng cũng có thể là biểu hiện sớm của các rối loạn thần kinh – vận động. Việc kết hợp giám sát y tế, vận động phù hợp và chọn giày tập đi đúng cách sẽ giúp bé phát triển dáng đi khỏe mạnh và an toàn.